Voedingsondersteuning voor de leverfunctie

De lever is een centraal orgaan in de stofwisseling, ontgifting en homeostase en speelt een cruciale rol bij de eiwitsynthese, galproductie en immuunfunctie.

Leveraandoeningen bij honden en katten vertonen een breed spectrum aan klinische symptomen, die vaak niet-specifiek zijn, waardoor vroegtijdige opsporing en een grondige diagnose essentieel zijn. Leveraandoeningen variëren van acute en chronische ontstekingsziekten tot metabole, toxische en aangeboren aandoeningen.

Veel voorkomende leverziekten bij gezelschapsdieren

Leveraandoeningen bij honden en katten kunnen primair (intrinsieke leverpathologie) of secundair (door systemische aandoeningen die de leverfunctie beïnvloeden) zijn. De meest voorkomende aandoeningen zijn:

1. Leveraandoeningen bij honden

Chronische hepatitis: Een progressieve ontstekingsziekte die leidt tot hepatocellulaire necrose en fibrose. Koper-geassocieerde hepatitis wordt vaak gezien bij rassen zoals Bedlington Terriers, Labrador Retrievers en Doberman Pinschers.

Canine Vacuolaire Hepatopathie (CVH): Vaak geassocieerd met endocriene aandoeningen zoals hyperadrenocorticisme of langdurige blootstelling aan steroïden.

Portosystemische shunts (PSS): Aangeboren of verworven vaatafwijkingen die de leverfiltratie omzeilen, wat leidt tot leverencefalopathie.

Neoplasie: Hepatocellulair carcinoom (HCC) is de meest voorkomende primaire levertumor bij honden, hoewel metastatische ziekte vaker wordt gediagnosticeerd.

2. Leveraandoeningen bij katten

Leverlipidose (HL): Een veel voorkomende leveraandoening bij katten die gepaard gaat met anorexia en vetophoping in hepatocyten, wat leidt tot cholestase en leverdisfunctie.

Cholangitis/Cholangiohepatitis Complex: omvat neutrofiele, lymfocytaire en chronische cholangitis, met mogelijke overlap met inflammatoire darmziekte (IBD) en pancreatitis (katachtige triaditis).

Portosystemische shunts: Net als bij honden leidt congenitale PSS bij katten tot leverencefalopathie en falen in groei.
Leverkanker: Lymfoom is de meest gediagnosticeerde levermaligniteit bij katten.

Klinische presentatie en laboratoriummarkers

Klinische verschijnselen van leverziekte variëren, maar omvatten meestal geelzucht, lethargie, braken, gewichtsverlies, polyurie/polydipsie en neurologische verschijnselen (leverencefalopathie). Laboratoriumbevindingen tonen vaak aan:

Lever enzymen

Alanine Aminotransferase (ALT): Een marker van hepatocellulair letsel, het meest specifiek voor leverpathologie.

Aspartaataminotransferase (AST): Minder leverspecifiek, maar verhoogd bij hepatocellulair en spierletsel.

Alkalische fosfatase (ALP): Verhoogd bij cholestatische ziekte, door steroïden veroorzaakte hepatopathie en metabole leveraandoeningen.

Gamma-glutamyltransferase (GGT): Specifieker voor galaandoeningen en steroïde hepatopathie bij honden.

Leverfunctietests

Serum galzuren (SBA): Evalueert de leverklaring en de integriteit van de portale circulatie, verhoogd bij leverinsufficiëntie of shuntingstoornissen.

Bilirubine: Verhoogd bij hepatobiliaire aandoeningen of hemolyse.

Albumine en stollingstests (PT, APTT): Indicatoren van synthetische leverfunctie, belangrijk bij gevorderd leverfalen.

Beeldvorming en histopathologie

Echografie: Nuttig voor het beoordelen van leveromvang, echogeniciteit, vasculaire afwijkingen (shunts) en galwegaandoeningen.

CT-angiografie of nucleaire scintigrafie: Gouden standaard voor het diagnosticeren van portosystemische shunts.
Leverbiopsie en histopathologie: Vereist voor de definitieve diagnose van chronische hepatitis, neoplasie en sommige metabole leverziekten.

Voedingstherapie bij leveraandoeningen

Voedingstherapie is een hoeksteen van de behandeling van leveraandoeningen en wordt afgestemd op de specifieke leveraandoening en individuele behoeften van de patiënt. Eiwitmodificatie is vooral belangrijk bij leverencefalopathie, waarbij overmatige ammoniakproductie de neurologische symptomen verergert. Een dieet met hoogverteerbare eiwitbronnen van hoge kwaliteit helpt de spiermassa te behouden en de stikstofhoudende afvalstoffen te minimaliseren. Bij rassen die aanleg hebben voor koperopslaghepatopathie, is een beperking van de koperopname essentieel om leveraccumulatie en progressieve schade te voorkomen. Op dezelfde manier kan een beperking van de ijzerinname gunstig zijn bij bepaalde leveraandoeningen waarbij oxidatieve stress bijdraagt aan hepatocellulaire schade.

Antioxidantondersteuning speelt een cruciale rol bij het beheersen van oxidatieve stress en hepatocellulaire schade bij honden en katten met leveraandoeningen. Belangrijke nutraceuticals zoals silymarin (mariadistelextract), vitamine E en omega-3 vetzuren worden vaak gebruikt vanwege hun potentiële hepatoprotectieve eigenschappen :

Silymarine: Gewonnen uit Silybum marianum, silymarine vertoont antioxiderende, ontstekingsremmende en immunomodulerende eigenschappen. Onderzoeken hebben aangetoond dat suppletie met silymarine de leverenzymspiegels kan verlagen en histopathologische bevindingen bij honden met leveraandoeningen kan verbeteren. De werkzaamheid van silymarine bij het verminderen van hepatotoxiciteit is aangetoond in verschillende onderzoeken, waaronder onderzoeken naar door gif geïnduceerde leverschade.

Vitamine E: Als vetoplosbare antioxidant beschermt vitamine E de celmembranen tegen oxidatieve schade. Hoewel de supplementatie ervan gebruikelijk is bij leveraandoeningen, is het bewijs voor de effectiviteit ervan bij leveraandoeningen bij honden niet sterk. Voorzichtigheid is geboden vanwege mogelijke interacties met antistollingsmedicijnen, aangezien een teveel aan vitamine E de bloedstolling kan beïnvloeden.

Omega-3 vetzuren: Omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA's) bezitten ontstekingsremmende eigenschappen die de levergezondheid ten goede kunnen komen. Onderzoek suggereert dat omega-3 PUFA's een rol kunnen spelen bij de behandeling van leverziekten die worden gekenmerkt door ontstekingen .

Veterinaire richtlijnen en best practices

Dierenartsen kunnen evidence-based richtlijnen raadplegen bij het diagnosticeren en behandelen van leveraandoeningen:

ACVIM Consensus Statement on Canine Chronic Hepatitis beschrijft diagnostische algoritmen en behandelstrategieën.

WSAVA richtlijnen voor leveraandoeningen geven aanbevelingen voor het omgaan met leverlipidose en cholangitis bij katten.

Veterinaire stollingsrichtlijnen benadrukken de rol van leverfunctietesten bij het monitoren van stollingsafwijkingen bij leverfalen.

Productselectie voor leverondersteuning

Epato

Epato is een veterinair leversupplement dat is samengesteld om de leverfunctie bij honden en katten te ondersteunen. Het bevat silymarine, fosfatidylcholine en vitamine E en B-complex, die een belangrijke rol spelen bij de bescherming van de lever en ondersteuning van de stofwisseling. Silymarine, afkomstig van mariadistel, staat bekend om zijn antioxiderende en hepatoprotectieve eigenschappen, terwijl fosfatidylcholinehelpt de integriteit van het celmembraan te behouden en de galafscheiding ondersteunt. Epato pasta_tab